Πηγή: electricalnews.gr

Ακούμε συνεχώς ότι πρέπει να τοποθετούμε (SPD) αντικεραυνικά Τ2

στους ηλεκτρικούς μας πίνακες, ώστε να προστατεύουμε την εγκατάσταση και τις συσκευές μας από μεγάλες κρουστικές υπερτάσεις.

Ένα τριφασικό αντικεραυνικό τύπου SPD (Surge Protection Devices – Συσκευές Προστασίας Υπερτάσεων) είναι κάπως έτσι…..

Ενώ ένα μονοφασικό, κάπως έτσι….

Όλα αυτά τα εξαρτήματα (αντικεραυνικά) είναι εύκολα (θεωρητικά) στην τοποθέτησή τους. Είναι όμως έτσι; Για να δούμε….

Η συνδεσμολογία είναι σχετικά απλή και έχει ως εξής…..

Αρχικά, κάθε συσκευασία έχει πολύ απλό και κατατοπιστικό σχεδιάγραμμα σύνδεσης για τα αντικεραυνικά μας…

Η παροχή μας έρχεται σε ένα γενικό διακόπτη, από το γενικό διακόπτη πάει στις γενικές ασφάλειες, από τις γενικές ασφάλειες πάει στο ρελέ διαρροής και από εκεί τροφοδοτούμε τις αυτόματες ασφάλειες που δίνουν στα κυκλώματα μας.

Μεταξύ των γενικών ασφαλειών και του ρελέ διαρροής (δηλ ανάμεσα) τοποθετούμε τα SPD. Αφού τα τοποθετήσουμε, πρέπει να τα συνδέσουμε.

Δεν συνδέεται παράλληλα με κάποια άλλη συσκευή το SDP αλλά τερματικά. Από τις γενικές ασφάλειες τροφοδοτούμε το SPD και τέλος! Μπορεί να τοποθετηθεί και σε άλλη θέση, αρκεί να τηρούνται κάποια πράγματα, όπως τα μήκη της απαγωγής…

Ο ουδέτερος της παροχής πάει κατ ευθείαν επάνω στο SPD και συνεχίζει για το ρελέ διαρροής, ή για τη μπάρα ουδέτερου. Αν η μπάρα ουδέτερου είναι δίπλα στο SPD μπορούμε να πάρουμε από εκεί ένα κομματάκι καλώδιο έως το SPD.

Από την κάτω πλευρά του SPD φεύγει μόνο μία βίδα, αυτή που οδηγεί στη γείωση. Από εκεί παίρνουμε ένα κομμάτι χαλκό ή ΝΥΑ και το οδηγούμε στη μπάρα της γείωσης.

Έτοιμο το SPD;

Σχεδόν! Πρέπει να ελέγξουμε αν κάποιες λεπτομέρειες είναι σωστές. Η μάλλον, αυτό το κοιτάμε πριν τοποθετήσουμε το SPD. Τι είναι αυτό που πρέπει να προσέξουμε;

Οι αποστάσεις!!! Οι αποστάσεις των καλωδίων που πάνε από τις γενικές ασφάλειες προς τον Απαγωγό υπερτάσεων (SPD), πρέπει να έχουν συγκεκριμένο μήκος.Όπως και η απόσταση από τον απαγωγό έως τη μπάρα γείωσης. Σε διαφορετική περίπτωση, αν αυτό το μήκος ξεπερνιέται, τότε στο καλώδιο απαγωγής και μεταφοράς του κρουστικού ρεύματος, δημιουργείται υπέρταση η οποία μπορεί να μεταφερθεί στα κυκλώματα μας. Πχ, αν ο αγωγός περνά από ένα τσούρμο καλωδίων για να οδηγηθεί έως τη μπάρα της γείωσης και μάλιστα είναι παραπάνω από το επιτρεπτό μήκος, τότε η υπέρταση που θα δημιουργηθεί και το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο γύρω από τον αγωγό, μπορεί μέσω των γειτονικών καλωδίων να οδηγηθεί στα κυκλώματα ή τις συσκευές μας!! Άρα θέλουμε και απόσταση από άλλους αγωγούς ή κάθετη διασταύρωση αν υπάρχει διασταύρωση αγωγών.

Το συνιστώμενο μήκος καλωδίου λοιπόν, πρέπει να είναι το πολύ 50 εκατοστά! Φανταστείτε ότι: Ένα καλώδιο (έστω και μη ενεργό, δηλαδή που δεν έχει ρεύμα από το δίκτυο μας) μήκους 10 μέτρων, το οποίο έχει δεχτεί κρουστικό ρεύμα 10kA, δημιουργεί τάση στο καλώδιο 1000Volt!! Μάλιστα, όπως το ακούτε! 1000V θα περάσουν στο καλώδιο, άρα με τη σκέψη ότι, ένα κρουστικό ρεύμα από κεραυνό, το οποίο δεν είναι ποτέ γνωστό πόσο θα είναι, μπορεί να είναι ακόμη και 100kA (100 χιλιάδες ampere) ανάλογα την απόσταση που έχει χτυπήσει ο κεραυνός  και την ισχύ του κάθε κεραυνού, φανταστείτε ότι μπορεί να περάσουν και 10000Volt!! Άρα, ξεχνάμε συσκευές, router, τηλεοράσεις, ψυγεία, κλιματιστικά κλπ! Αν κάποια συσκευή γλυτώσει θα είναι λόγω πολλών παραγόντων. Η οποία συσκευή όμως, θα έχει δεχτεί ένα χτύπημα, το οποίο την έχει σακατέψει! Εύκολα τις επόμενες ημέρες ή μήνες, αυτή η συσκευή θα μας τα δώσει στο χέρι!!!

Γι αυτό, ακόμη και ένα αντικεραυνικό, το οποίο θεωρείται μια εύκολη υπόθεση, η τοποθέτησή του πρέπει να γίνεται από ηλεκτρολόγο έμπειρο και όχι από όποιον να ναι. Πάντα ζητάτε απόδειξη με πλήρη περιγραφή εργασίας κάθε φορά που κάνετε μια υπεύθυνη εργασία. Θα έχετε έτσι, ένα ισχυρό αποδεικτικό ότι ο τάδε έφτιαξε αυτό…. Αλλά έβαλε 3 μέτρα καλώδιο από τον απαγωγό (SPD) έως τη μπάρα γείωσης!

Διατομές αγωγών.

Ουδέ μια σχέση έχουν οι παροχές με τον αγωγό απαγωγής μιας υπέρτασης. Δηλαδή, μπορεί να έχουμε μια παροχή από ΔΕΔΔΗΕ Νο6 ή και Νο7 (όπου δίνεται), δε σημαίνει ότι ο αγωγός απαγωγής πρέπει να αποτελείται από καλώδια 240mm2 ή παραπάνω. Στον απαγωγό τοποθετούμε καλώδιο ανάλογα με αυτό που χρειάζεται ώστε να τραβήξει τα κρουστικά ρεύματα και υπερτάσεις και να τα οδηγήσει στη γείωση.

Μπορεί λοιπόν να έχουμε μια παροχή Νο 7 και ο αγωγός που θα χρησιμοποιήσουμε για την απαγωγή υπερτάσεων να είναι 16mm2 ή 25mm2 ή ότι χρειάζεται ο απαγωγός υπέρτασης που θα τοποθετήσουμε. Καθώς επίσης όλες οι επώνυμε εταιρείες κατασκευής αντικεραυνικών, προτείνουν διατομή 4mm2 και πάνω, για Τ2 και 16mm2 και άνω αν είναι Τ1 με χρήση δηλαδή αλεξικέραυνου…

Φανταστείτε ότι το ρεύμα κρούσης είναι μόλις μερικών nanosecond! (ns) οπότε ο αγωγός ούτε πρόκειται να καταλάβει αν πέρασε κάτι από μέσα του (τρόπος του λέγειν)

Επίσης σκεφτείτε ένα καλώδιο διατομής 1,5mm2 που όταν έχουμε ένα βραχυκύκλωμα στο κύκλωμα του, το ρεύμα που περνά (ενώ το ασφαλίζουμε με ασφάλεια 10^Α) μπορεί να αγγίζει ακόμη και τα 700^Α!! και όλο αυτό, για μερικά millisecond. Άρα, όταν μιλάμε για ρεύματα 50 χιλιάδων αμπέρ, για μερικά εκατομμυριοστά του δευτερολέπτου, έχουμε άλλες συνθήκες. Ανάλογα λοιπόν οι κατασκευταστές, προτείνουν και διατομή για την απαγωγή κρουστικού ρεύματος, που σε σπάνιες περιπτώσεις η διατομή αυτή θα ξεπεράσει τα 35mm2!!

Τι κάνουμε όταν η μπάρα γείωσης βρίσκεται μακρυά από τον SPD;

Τότε ή τοποθετούμε μια μπάρα κοντά στον απαγωγό και εκεί καταλήγει η γείωση της θεμελιακής μας ή οποιασδήποτε άλλης γείωσης (πχ της παροχής) και από εκεί πάμε στη μπάρα γείωσης για τις γειώσεις των κυκλωμάτων μας.

Παρακάτω μια ωραία εξήγηση της ABB, αναφέρονται στον κατάλογο των υλικών. Μας εξηγεί, επίσης με απλό και κατανοητό τρόπο τον κανόνα των 50cm καθώς και πως τοποθετούμε σωστά ένα αντικεραυνικό…